زخم بستر چیست؟

فشاری طولانی بر یک ناحیه از بدن یا چند ناحیه که باعث از بین رفتن کلی پوستی در آن ناحیه می شود را زخم بستر می گویند که بسیاری آن را زخم فشاری نیز می دانند. به طورمعمولا زخم بستردرناحیه هایی رخ می دهد که برجستگی استخوانی در زیر پوست مشهودتر می باشد و بافت عضلانی و یا بافت چربی درآنجا کمتر است. برای مثال می توانیم استخوان دنبالچه اشاره کرد.

علل ایجاد زخم بستر

همانطورکه تعریف زخم فشاری را برای شما توضیح دادیم ممکن است برای شما سوالی پیش بیاید مبنی بر آن که چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم بستر یا زخم فشاری می باشند؟ درپایین سعی بر آن شده که هر چه بهترشما را با علل ایجاد زخم بستریا زخم فشاری آشنا نماییم:

• افرادی که زمان زیادی را بر روی ویلچر بدون حرکت و یا تخت می گذرانند
• افرادی که اضافه وزن و یا کمبود وزن شدید دارند
• از جمله کسانی که به زخم فشاری مبتلا می شوند می توان به افرادی که بی اختیاری در ادرار یا مدفوع دارند اشاره نمود.
• کسانی که دربعضی از نقاط بدن خود دچار بی حسی شده اند.
• افرادی که مدت طولانی در یک حالت می مانند.

جلوگیری از زخم بستر

برای جلوگیری از زخم بستر نیاز است که از نوک انگشتان پا تا سر را بررسی نمایید. برای جلوگیری اززخم فشاری کارهای بسیاری را می توان انجام داد مانند انجام دادن مراقبت های پوستی، در پایین سعی بر آن شده است که شما را هرچه بهتر با این موضوع آشنا نماییم:

• مراقبین عزیز درنظر داشته باشید که موقعیت فرد بیمار را هر 2 ساعت تغییر دهید و این تغییرات درموقعیت بیمار را طبق برنامه و زمان بندی انجام دهید. پیشنهاد می شود برای بیمار از تشک های مواج استفاده نمایید.
• پوست بیمار را دائما تمیز نمایید تا مبدا زخمی درجایی ازبدن دوراز چشم بماند.
• اگر بیمار به پایین تخت حرکت کرد جهت بالا کشیدن وبرگرداندن او به حالت اول از کشیدن بیمار بروی تخت بپرهیزید و از ملحفه ایی جهت بالا کشیدن بیمار استفاده نمایید.
• از روغن زیتون جهت ماساژ تحت فشار استفاده نمایید و این ماساژ نیزمانند تغییر وضعیت هر دو ساعت و طبق برنامه انجام پذیزد.
• در نظر داشته باشید که از ماساژ نواحی که زخم در آن ایجاد شده است به شدت پرهیز نمایید.
• پوست بیمار را مرتبا به صابونی نرم به همراه آب ولرم شسته و سپس آن را خشک نمایید.
• قسمت هایی از پوست که امکان دارد مرطوب شوند را همیشه خشک نمایید و خشک نگه دارید و برای پوست های خشک نیز کرم های محافظ مانند کرم عسل و کرم کامفیل استفاده نمایید.
• مراقب عزیز باید مناطقی را که احتمال زخم بستر می باشد را با دقت چک نماید
• در بعضی اوقات ممکن است که بیمار کنترل ادرار و یا مدفوع خود را نداشته باشد، باید مراقب باشید تا از ریختن ادرار و مدفوع بر روی پوست جلوگیری نمایید و پوست را تمیز و خشک نگه دارید و پیشنهاد می شود پوست را با شامپو هایی که دارای ملایمت هستند مانند شامپو بچه پوست را تمیز نگه دارید
• از رساندن موادی مانند پروتین ها، کالری، انواع ویتامین، مواد معدنی و آب به بیمار دریغ نکنید
• دو روش که کمک شایانی به بیمار می کند که این کار باعث رسیدن خون بیشتر به پوست برسد می توان به انجام حرکات فیزیوتراپی و حرکات ورزشی می باشد.
• این نکته را در نظر داشته باشید که حتما از رساندن فشار به مناطقی مانند آرنج و لگن که دارای استخوان برجسته ایی می باشد جلوگیری نمایید.
• سعی نمایید از پدها و بالش های حمایت کننده در مناطقی از بدن مانند بازو، ران و مناطق آسیب پذیر استفاده شود.
• پیشنهاد می شود به نواحی زیرین بدن بیشتر توجه نمایید چرا که ایجاد زخم بستر در این نواحی شایع تر می باشد.

عوارض زخم بستر

عوارض زخم بستر و یا به عبارتی دیگر عوارض زخم فشاری بسیاری می باشند اما برخی از آنان باعث به خطر افتادن جان و وارد شدن صدمات جبران ناپذیر به بیمار می شود مانند:

سلولیت

سلولیت را عفونت پوست و بافت های نرم متصل به آن دانست. این مسئله موجب آن می شود که ناحیه آسیب دیده دچار قرمزی، تورم و گرم شدن آن ناحیه می شود. کسانی که از گذشته مبتلا به آسیب های پوستی می باشند حتی با مبتلا شدن به سلولیت نیز دردی را احساس نخواهند کرد.

سرطان

زخم هایی با زمان بلند و بدون درمان به شکلی باعث به سرطان سلول سنگفرشی تبدیل شوند.

سپسیس

زخم های پوستی به ندرت تبدیل به سپسیس می شوند. بیشتر افراد توسط زخم ها و جراحات و یا سوختگی بیشتر به این نوع بیماری مبتلا می شوند.

عفونت های مربوط به استخوان و مفصل

زخم فشاری با عفونتی که ترشح می کند می تواند به مفصل ها و استخوان ها نیز نفوذ کند. عفونت های مربوط به مفصل که آن را آرتریت سپتیک نیز می نامند باعث آسیب رسانی به غضروف و بافت می شود. و عفونت های استخوانی یا استئومیلیت نیز باعث کاهش عمل کرد مفصل ها و اندام می شود.

مراحل ابتلا به زخم بستر

زخم بستر در چهار مرحله ایجاد می شود. در ادامه شما را بیشتر با مراحل ایجاد زخم های فشاری آشنا می نماییم:

مرحله اول زخم بستر

در این مرحله یک نقطه از بدن صورتی و یا قرمز می باشد که حتی با وارد کردن فشار نیز از بین نمی رود بسیاری این قرمزی را با آفتاب سوختگی اشتباه می گیرند امکان دارد فرد مبتلا پوستی دردناک یا خارش دار داشته باشد و از امکان مشاهده افزایش درجه حرارت نیز وجود دارد.

در این مرحله زخم سطحی می باشد و اگر فشار در محدوده از بین برود بیمار به صورت خود به خود بهبود خواهد یافت. زخم های فشاری مربوط به مرحله 1 تنها نشانه وجود یک مشکل هستند و دارند اخطار می دهند. اگر بیمار به وقت اقدام به بهبود این بیماری بکند می تواند در درمان آن پیشرفت بسیاری نماید و چه بسا خود به خود خوب شود.

مرحله دوم زخم بستر

در این مرحله می توان شاهد آن بود که در مرحله اول برای درمان زخم درمانی صورت نگرفته است. در این مرحله زخم به صورت عمقی می باشد و دیگر سطحی نیست. امکان ایجاد ترشحات و تغییر رنگ در این مرحله نیز وجود دارد و در این مرحله بسیاری از اوقات درمان با موفقیت صورت می پذیرد.

مرحله سوم زخم بستر

در این مرحله زخم فشاری باعث آن شده است که تمامیت پوست مختل شود. و اگر درمان جدی صورت نگیرد می تواند محل زخم مکانی برای کانون عفونت تبدیل شود و اگر مراقبت های لازم انجام نشود بیماری با سرعت بالا پیشرفت خواهد نمود و برای درمان به مراقبت های یک متخصص نیاز است.

مرحله چهار زخم بستر

در این مرحله ظاهر پوست با مرحله سوم مشابه می باشد اما باید در نظر داشت در این مرحله عمق زخم بیشتر و بافت مرده بیشتر می باشد. در این مرحله امکان یافت شدن یک زخم سیاه و عمیق در پوست وجود دارد که آن را "اسکار" می نامند. زخم دارای عمق می باشد و همچنین باز می باشد. درمان در این مرحله بسیار دشوار می باشد. در این مرحله عفونت ها حتی می توانند تهدید کننده زندگی باشند و برای درمان معمولا با جراحی شروع می کنند.

درمان زخم بستر

درمان زخم فشاری دارای مراحلی می باشد استفاده از کرم ها و ژل های زخم بستر یکی از این روش ها می باشد. اکر این مراحل با برنامه و طبق اصول انجام پذیرد می تواند باعث بهبود بیمار شود:

کاهش فشار زخم بستر

همانطور که برای شما بیان شد زخم فشاری دارای چهار مرحله می باشد و در نظر داشته باشید که در هر مرحله ایی هم که باشید کم کردن فشار از مهم ترین نکات برای درمان  می باشد. استفاده از تشک های ضد زخم بستر می تواند کمک بسیاری در درمان بیمار نماید.

از بین بردن بافت های مرده و آسیب دیده در زخم بستر

برای این که بیمار درمان شود از اولین روش ها می توان به خارج شدن از دست بافت های مرده اشاره کرد برای از بین بردن بافت های مرده از روش هایی مانند: عمل جراحی، استفاده از پانسمان های خاص، استفاده از حوضچه های آب و ... اشاره کرد و در مرحله آخر به استفاده از مواد شیمیایی مخصوص اشاره کرد که بافت مرده را در خود از بین می برد. بهتر است از قبل از ورود میکروب و کثیفی به زخم آن را توسط چسب های زخم بستر بپوشانید.

تمیز کردن و تعویض دائمی پانسمان زخم بستر

برای آن که پوست دچار عفونت نشود پیشنهاد می شود حتی آن را تمیز و پانسمان آن را عوض نمایید. در مرحله یک زخمی که وجود دارد را می توان با  آب تمیز و صابون تمیز نگه داشت. پانسمان به نوعی باعث خشک نگه داشتن زخم و مانع از ورود کثیفی و میکروب ها به زخم می شود.

درمان زخم بستر توسط جراحی

یکی از موثر ترین روش های درمان زخم فشاری درمان از طریق جراحی می باشد. فرد مبتلا به زخم بستر یا زخم فشاری زمانی به جراحی نیاز پیدا می کند که در در مرحله چهارم قرار داشته باشد. در این مرحله توسط جراحی بافت های مرده و بافت هایی که دچار عفونت شده اند از بدن خارج می شوند و توسط دیگر روش ها