زردی نوزاد یا یرقان به زرد شدن پوست و چشم نوزاد گفته می شود که از موارد شایع دوران بدو تولد است. زردی بیماری است که در آن پوست و سفیدی چشم به علت بیلی روبین زیاد خون زرد می شوند. بیلی روبین ماده ای زرد رنگ است که محصول تخریب شدن گلبولهای قرمز خون است.
زردی یک بیماری متداول، موقتی و معمولاً بی‌خطر است که در نوزادان تازه متولدشده دیده میشود. این بیماری در هفته‌های اول زندگی نوزادان کامل و نوزادان نارس و زودرس دیده میشود.
زردی در ۶۰ درصد نوزادان تازه متولد شده و ۸۰ درصد نوزادان نارس دیده می شود. بیشتر نوزادانی که دچار زردی هستند نیازی به درمان ندارند. در چنین مواردی وضعیت نوزاد طی ۱۰ تا ۱۴ روز بهبود میابد و این حالت خطری برای نوزاد ایجاد نخواهد کرد.
فتوتراپی روتین ترین روش درمانی برای کاهش سطح بالای بیلی‌روبین که باعث زردی نوزادان میشود، است.
فتوتراپی یک روش درمانی مؤثر و مطمئن برای درمان زردی است که هم می‌توان آن را در بیمارستان انجام داد و هم می‌توان تحت نظر متخصص اطفال اقدامات درمانی را در منزل انجام داد. تصمیم گیری در مورد اینکه فتوتراپی در خانه انجام شود و یا اینکه فرزندتان را به بیمارستان ببرید، با متخصص اطفال است.
این نوع زردی بین نوزادان رایج بوده و اکثر آن ها زردی خفیف دارند. زردی خفیف معمولا 2 تا 4 روز پس از تولد ایجاد و 1 تا 2 هفته بعد از بین می رود.
نارس به نوزادانی اطلاق می شود که پیش از اتمام هفته 37 بارداری متولد شده اند. در این زمان اندام های داخلی مانند کبد هنوز کامل نشده اند. برای پیشگیری از عوارض زردی در نوزاد نارس، شروع درمان حتی در مواردی که بیلی روبین خون نرمال است ضروری می باشد.
اگر نوزاد به هر دلیل شیر کافی دریافت نکند زردی شیردهی ایجاد می شود.
در 1 الی 2 درصد نوزادان 3 الی 5 روزه به دلیل ترکیبات موجود در شیر مادر ایجاد می شود. این ترکیبات از دفع بیلی روبین با مدفوع جلوگیری می کند. این نوع زردی پس از 3 الی 12 هفته به آرامی بهبود می یابد.
فتوتراپی باعث تغییر بیلی روبین به ترکیباتی که از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند می‌گردد. نور با طول موج مخصوص می‌تواند بیلی روبین را به دو مؤلفه به نام‌های لیمیروبین و فوتوبیلیروبین تجزیه می‌کند.
این دو ماده شیمیایی ایزومرهای بیلی‌روبین هستند به این معنی که از اتم‌های مشابه ساخته شده‌اند اما ساختار آنها متفاوت است. این طول موج‌ها در لامپ‌های فلورسنت نیز ساخته می‌شوند. وقتی که این نورها در پوست نفوذ می‌کنند باعث می‌شوند که بیلی روبین به ایزومرها تجزیه شده و بدون این که وارد کبد شود از بدن دفع شود.
این دستگاه ها لامپ های هدی مخصوص دارند، پس لامپ های مهتابی خانگی نمی توانند در درمان بیماری کمک کنند.
عمر لامپ های استفاده شده در دستگاه نباید از ۲ هزار ساعت بیشتر شود.
برای استفاده از دستگاه زردی نوزاد در خانه باید نکات زیر را رعایت بفرمائید:
دیگر موارد، توسط نصاب متخصص دستگاه تنظیم می شود، بنابراین جای هیچگونه نگرانی نمیباشد.
اگر تمام دستورالعمل ها را به درستی انجام دهید و شیردهی در فواصل منظم انجام شود، به طور معمول بین 48 تا 72 ساعت کافی است تا نوزاد در دستگاه زردی بماند و مدت زمان کمتر یا بیشتر از این، برحسب شدت زردی و صلاح دید پزشک تعیین می شود.
زمانی که میزان بیلی روبین بالاتر از 25 میلی گرم در خون باشد، زردی شدید تلقی می گردد. نوزاد مبتلا باید سریعا بستری شده و تحت درمان قرار بگیرد.
در صورتی که زردی در نوزاد تشخیص داده نشده و شدت یابد می تواند منجر به عوارض متعددی شامل موارد زیر گردد:
اگرچه فتوتراپی، روشی موثر برای کاهش سطح زردی نوزادان است، اما می تواند در عین حال عوارضی برای کودک به همراه داشته باشد.